Το έκζεμα ή αλλιώς δερματίτιδα αποτελεί μια από τις συχνότερες δερματολογικές παθήσεις. Έχει τις ρίζες του στην αρχαία ελληνική λέξη εκ-ζέω, που σημαίνει βράζω και αυτό ακριβώς περιγράφει την κατάσταση του δέρματος που πάσχει από έκζεμα.
Αφορά 1 στους 7 ανθρώπους περίπου, είναι μη μεταδοτικό και ουσιαστικά αποτελεί διαταραχή του δερματικού φραγμού.
Εμφανίζεται συχνότερα στα παιδιά, με τα αγόρια να υπερτερούν έναντι των κοριτσιών. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, με μεγαλύτερη συχνότητα σε βρέφη και παιδιά, λόγω του ότι ο δερματικός φραγμός δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς είναι ο κνησμός, η ερυθρότητα, η ξηρότητα, αλλά και οι φυσαλίδες. Όλες οι περιοχές στο σώμα μπορεί να προσβληθούν, κυρίως όμως το πρόσωπο και οι καμπτικές επιφάνειες των γονάτων (η πίσω επιφάνεια) και των χεριών (οι εσωτερική επιφάνεια). Η συμπτωματολογία επιδεινώνεται με τον ξεσμό ( ξύσιμο) ο οποίος παροδικά ανακουφίζει τον ασθενή, μακροχρόνια όμως δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα λόγω των σχάσεων (μικρορωγμών) στη συνέχεια του δέρματος.
Το έκζεμα διακρίνεται σε :
Α. Ενδογενές, λόγω κάποιας γενετικής-κληρονομικής προδιάθεσης.
Εμφανίζεται με τη μορφή:
- Της ατοπικής δερματίτιδας
Αποτελεί τη συχνότερη μορφή. Εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία. Μελέτες δείχνουν πως σχεδόν 1 στα 3 παιδιά πάσχει. Μπορεί να συνυπάρχει με άλλες μορφές αλλεργίας, όπως η επιπεφυκίτιδα, η ρινίτιδα, αλλά και με τροφικές αλλεργίες. Κύρια χαρακτηριστικά είναι η ξηροδερμία και ο κνησμός. Παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις και χρήζει συνεχούς φροντίδας.
- Της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας
Είναι μια ευρέως διαδεδομένη πάθηση, με παρόμοια συμπτωματολογία. Εμφανίζεται με τη μορφή υπόλευκων πλακών (σαν λέπια) σε περιοχές όπου υπάρχει λιπαρότητα (μαλλιά, φρύδια, εσωτερικό των αυτιών). Στη βρεφική ηλικία ονομάζεται νινίδα και υποχωρεί μόνη της, ενώ συχνότερα εμφανίζεται στις ηλικίες μεταξύ 30 και 60 ετών. Επιδεινώνεται με το στρες, τις έντονες εναλλαγές θερμοκρασίας, την παχυσαρκία, το μη συχνό λούσιμο ή πλύσιμο.
- Του δυσιδρωσικού εκζέματος
Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση φυσαλίδων στα πέλματα, τις παλάμες και τις πλάγιες πλευρές των δακτύλων. Εμφανίζεται σε νεότερα άτομα, σε σχέση με τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
Θα σου αρέσει σίγουρα:
Β. Εξωγενές, λόγω εξωτερικών ερεθισμάτων. Οι κυριότερες μορφές είναι:
- Η εξ επαφής δερματίτιδα
Προκαλείται κατά την επαφή με φυσικές ή χημικές ουσίες. Κύριο παράγοντα αποτελεί ο χρόνος επαφής ή έκθεσης σε αυτές τις ουσίες, αλλά και εσωτερικοί παράγοντες, όπως ο τύπος δέρματος και η ευαισθησία του. Οι ουσίες που “κατηγορούνται” συχνότερα για την εμφάνιση της εξ επαφής δερματίτιδας είναι τα απορρυπαντικά, τα οξέα, τα ακατάλληλα για δυσανεκτικές επιδερμίδες καλλυντικά, τα φυτά.
- Η αλλεργική δερματίτιδα
Εμφανίζεται όταν κάποιες ουσίες που έρχονται σε επαφή με το δέρμα, προκαλούν την ευαισθητοποίησή του. Κάθε φορά λοιπόν που το άτομο έρχεται σε επαφή με την υπεύθυνη ουσία, θα εμφανίζεται δερματίτιδα. Προκαλείται συνήθως από ρούχα, απορρυπαντικά ή κάποια αξεσουάρ.
Η διάγνωση του εκζέματος μπορεί να γίνει εύκολα από την κλινική εικόνα, τη συμπτωματολογία και τη λήψη ιστορικού. Μπορεί, ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται, να μοιάζει με μυκητίαση ή και με ψωρίαση.
Παρ ‘ότι δεν υπάρχει μόνιμη θεραπεία για το έκζεμα, κύριος στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την απομάκρυνση των ερεθιστικών παραγόντων, την αποφυγή ξηρότητας και την ενυδάτωση του δέρματος.
Κυριότερες, και πιο αποτελεσματικές θεραπείες, είναι :
- Αλοιφές και κρέμες κορτικοστεροϊδών
- Αντισταμινικά (είτε τοπικά, είτε χάπια)
- Στεροειδή (κορτιζόνη)
- Αντιβιοτικά (στις περιπτώσεις που υπάρχει επιμόλυνση)
- Φωτοθεραπεία UVA και UVB
- Κυκλοσπορίνη (σε πολύ βαριές περιπτώσεις)
Ενυδατικές ή μαλακτικές κρέμες, που κρατούν το δέρμα ενυδατωμένο.
Σημαντικό ρόλο, τέλος, παίζει η συμμόρφωση του ασθενούς, αλλά και η συνειδητοποίηση, απ’ τον ίδιο, της κατάστασης του δέρματός του που απαιτεί συνεχή φροντίδα.
Βιβλιογραφία
- nationaleczema.org/eczema/types-of-eczema/
- add.org/public/diseases/eczema
- American Academy of Dermatology. 2014;70:388
- Systemic treatments for eczema: A network meta-analysis (2020)
- McAleer MA, O’Regan GM, et al. “Atopic Dermatitis”. In: Bologna JL, et al. Dermatology. 2018: 208: 27
- Eichenfield LF, Tom WL, et al. :Guidelines of care for the management of atopic dermatitis Section 1. Diagnosis and assessment of atopic dermatitis.” J Am Acad Dermatol. 2014; 70: 338-51
- Langan SM Irvine AD, Weidinger S. Atopic dermatitis Lancet. 2020; 396 (10247): 345-60
