Με τον όρο πανάδες ή διαφορετικά μέλασμα, εννοούμε τις δερματικές δυσχρωμίες, οι οποίες εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο, και συνηθέστερα στο άνω χείλος, στο μέτωπο, στα ζυγωματικά και στο πηγούνι. Εμφανίζονται με τη μορφή καφετί ή γκριζωπών κηλίδων, συχνά συμμετρικών, με ασαφή όμως όρια.
Η ακριβής αιτία εμφάνισής τους παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, η συστηματική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς προστασία, θεωρείται ο κυριότερος επιβαρυντικός παράγοντας. Άλλα αίτια που ενοχοποιούνται, είναι η κληρονομική προδιάθεση, οι ορμονικές μεταβολές (π.χ. κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού, της εμμηνόπαυσης), η θεραπεία με αντισυλληπτικά, ισοτρετινοΐνη ή άλλες φωτοευαίσθητες ουσίες.
Εμφανίζεται συνηθέστερα στις γυναίκες ενώ τα άτομα με σκουρόχρωμη επιδερμίδα είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνισή τους.
Οι πανάδες διακρίνονται σε 4 τύπους :
- Επιδερμιδικός. Εμφανίζεται μόνο στην επιφάνεια του δέρματος , λόγω περίσσειας μελανίνης.
- Δερματικός. Οι βλάβες είναι βαθύτερες και αρκετά σκουρόχρωμες. Χαρακτηρίζεται απ΄την παρουσία μελανοφάγων (είναι τα κύττταρα που τρέφονται από μελανίνη)
- Μικτός. Είναι συνδυασμός των δύο προηγούμενων. Είναι αρκετά συχνός και ανταποκρίνεται δύσκολα στη θεραπεία.
- Ασαφής. Εμφανίζεται κυρίως σε σκουρόχρωμα άτομα, με έντονη παρουσία μελανοφάγων κυττάρων.
Η κλινική διάγνωση, τις περισσότερες φορές, δεν είναι δύσκολη, λόγω των χαρακτηριστικών κηλίδων στο πρόσωπο.
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για τις πανάδες. Σε κάποιες περιπτώσεις (λιγοστές), μπορούν να υποχωρήσουν αυτόματα. Σε κάθε περίπτωση, εκάστοτε θεραπεία επιλέγεται από τον θεράποντα ιατρό, βάσει του τύπου ή της χρονιότητας.
Οι αποτελεσματικότερες, και πιο διαδεδομένες θεραπείες, είναι :
-
Λευκαντική κρέμα
Έχει βάση την υδροκινόνη, το αζελαϊκό, το κογικό οξύ, ή την ισοτρετινοϊνή. Εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα, κυρίως το βράδυ, με στόχο τον αποχρωματισμό των κηλίδων-πανάδων. Επιβεβλημένη θεωρείται η χρήση αντηλιακού κάθε πρωί.
-
Laser Fractional CO2
Πρόκειται για μια ασφαλή, ελαφρώς επεμβατική θεραπεία η οποία μας δίνει τη δυνατότητα να δράσουμε στοχευμένα στο επίπεδο της βλάβης. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς κάποιοι τύποι μπορούν να επιδεινωθούν προσωρινά.
-
Χημικά peelings
Ιδανικά σε πιο επιφανειακές βλάβες. Δίνουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε συνδυασμό με λευκαντική κρέμα.
Θα σου αρέσει σίγουρα:
- Δερμοαπόξεση
Κάνει απολέπιση, εκτοξεύοντας μικροκρυστάλλους και αναρροφώντας τα νεκρά κύτταρα.
Όλες οι παραπάνω θεραπείες μπορούν να προκαλέσουν έναν ήπιο ερεθισμό στο δέρμα ο οποίος όμως υποχωρεί σε λίγες μέρες. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η μακροχρόνια χρήση μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά (π.χ. αποχρωματισμός του δέρματος).
Το καταλληλότερο διάστημα για την έναρξη της θεραπείας θεωρείται η περίοδος μεταξύ φθινοπώρου και άνοιξης (αποφεύγουμε δηλαδή τους θερινούς μήνες και γενικότερα τα διαστήματα με έντονη ηλιοφάνεια και υψηλές θερμοκρασίες).
Με το πέρας των θεραπειών, οι ασθενείς πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στα εξής:
- Σωστή χρήση αντηλιακού, με υψηλό δείκτη προστασίας, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και ανανέωση κάθε 3-4 ώρες.
- Χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου.
- Αποφυγή ερεθιστικών μεθόδων αποτρίχωσης (π.χ. κερί), λόγω πιθανού τραυματισμού.
- Χρήση εξειδικευμένων προϊόντων περιποίησης.
Στόχος όλων των παραπάνω είναι η διατήρηση ενός καλού αποτελέσματος, αλλά και πρόληψη εμφάνισης νέων βλαβών-δυσχρωμιών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Pandya AG, Rivas S, “Melasma”. In : Taylor and Kelly’s Dermatology for Skin of Color (second edition) Mc Graw Hill, USA, 2016: 356-9.
- Sveth VM, Pandya AG, “Melasma: A comprehensive update. Part 1” J Am Acad Dermatolo. 2011; 65: 689-97
- Pub Med. gov Cosmetic Laser Ther. 2011 Dec; 13(6): 265-79.
- Pub Med. gov J Drugw Dermatol. 2019 Nov 1; 18 (11)
