Ορισμός
Είναι πιθανό να έχει συμβεί σε όλους, τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, να έχουν υποστεί ηλιακό έγκαυμα. Μετά από έκθεση στον ήλιο, το δέρμα μπορεί να αντιδράσει και να γίνει ερυθρό ή και να εμφανισθούν φουσκάλες που είναι συνέπεια ηλιακού εγκαύματος. Οι φουσκάλες αυτές είναι μικρές εστίες υγρού που σχηματίζονται στο πιο επιφανειακό στρώμα του δέρματος, όταν έχουμε υποστεί έγκαυμα δεύτερου βαθμού.
Πρακτικά, όταν ο ερεθισμός είναι ήπιος (μιλάμε για έγκαυμα πρώτου βαθμού) το προσβεβλημένο μέρος είναι επώδυνο, το δέρμα είναι στην ουσία πιο τεντωμένο και ανεπαρκώς ενυδατωμένο. Όταν, ωστόσο, βρισκόμαστε σε παρουσία βαθύτερου εγκαύματος, σχηματίζονται φλυκταινίδια τα οποία είναι σαφώς πιο επώδυνα και η όλη κλινική εικόνα πρέπει να αντιμετωπίζεται, χωρίς αμφιβολία, με μεγαλύτερη προσοχή
Αιτιοπαθογένεια
Το ηλιακό έγκαυμα είναι μια φλεγμονώδης αντίδραση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) με ακόλουθη συνέπεια τη βλάβη που συντελείται στα εξωτερικά στρώματα του δέρματος. Το σημείο αναφοράς είναι η μελανίνη, μια χρωστική ουσία που δίνει στο δέρμα το χρώμα του και το προστατεύει από τις ακτίνες του ήλιου. Η ποσότητα μελανίνης που παράγεται, καθορίζεται από τη γενετική προδιάθεση, γι’ αυτό μερικοί άνθρωποι καίγονται από τον ήλιο, ενώ άλλοι μαυρίζουν. Όμως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως τόσο το ηλιακό έγκαυμα, όσο και το έντονο μαύρισμα μπορούν να προκαλέσουν κάθε περίπτωση κυτταρικής βλάβη στο δέρμα. Για άτομα λοιπόν με λιγότερη μελανίνη, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, χωρίς ανάλογη προστασία, μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα, οίδημα και πόνο στα κύτταρα του δέρματος. Συνήθως μετά το ηλιακό έγκαυμα, το δέρμα αρχίζει να ξεφλουδίζει. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι το σώμα προσπαθεί να απαλλαγεί από τα κατεστραμμένα κύτταρα.
Κίνδυνοι
Γενικότερα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Η συνεχής έκθεση στον ήλιο, ακόμα και χωρίς ηλιακά εγκαύματα, αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Ο δείκτης UV είναι ένας παράγοντας: Η ένταση του ήλιου ποικίλλει ανάλογα με την εποχή, την ώρα της ημέρας και τη γεωγραφική θέση. Ένας υψηλός δείκτης UV σημαίνει ότι το απροστάτευτο δέρμα θα καεί πιο γρήγορα ή πιο σοβαρά. Το ηλιακό έγκαυμα βλάπτει με περισσότερους από έναν τρόπους. Ο κίνδυνος ξεπερνά κατά πολύ κάθε βραχυπρόθεσμο πόνο, την όποια ερυθρότητα και ενόχληση, γιατί και μετά την υποχώρηση του ηλιακού εγκαύματος, παραμένει μία μόνιμη βλάβη. Αξίζει λοιπόν να σημειωθεί πως το έντονο ηλιακό έγκαυμα που συνοδεύεται και από φουσκάλες επιταχύνει την πρόωρη γήρανση του δέρματος και αποτελεί σημαντικό αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση βασικοκυτταρικού και ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, αλλά και μελανώματος, της πιο θανατηφόρας μορφής καρκίνου του δέρματος.
Θα σου αρέσει σίγουρα:
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως όσο μικρό κι αν είναι, κάθε έγκαυμα είναι μια σαφής ένδειξη που μπορεί να οδηγήσει σε βάθος χρόνου σε πρόωρη γήρανση και καρκίνο του δέρματος. Επίσης τα επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο. Οι μελέτες έχουν δείξει πως ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία διπλασιάζει τις πιθανότητες για μελλοντική ανάπτυξη μελανώματος.
Χωρίς αμφιβολία το ηλιακό έγκαυμα δεν αποτελεί ευχάριστη είδηση. Η πρόληψη λοιπόν αποτελεί τον πιο καθοριστικό και σημαντικό παράγοντα . Είναι αναγκαίο και σημαντικό να ξεκινήσουμε από σήμερα να δίνουμε βαρύνουσα σημασία απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία με την ενδεδειγμένη αντηλιακή προστασία.
Αλέξιος Ζάρρας , Δερματολόγος Αφροδισιολόγος , Επιστημονικός Συνεργάτης Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός , Α΄ Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, ΕΚΠΑ
Βιβλιογραφία
- Δερματολογία – Αφροδισιολογία / Χριστίνα Αντωνίου – Ανδρέας Κατσάμπας
- The skin cancer Foundation
