
Γαστρεντερίτιδα και διατροφή: Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Η γαστρεντερίτιδα μάς είναι γνώριμη εμπειρικά από τα αποτελέσματά της, τα οποία είναι κυρίως οι έμετοι και οι διαρροϊκές κενώσεις που φυσικά είναι ικανά να μας εξαντλήσουν προσωρινά αλλά και να επιμείνουν ορισμένες φορές για παραπάνω από δύο εικοσιτετράωρα.
Τι είναι η γαστρεντερίτιδα;
Επιστημονικά μιλώντας, ανεξαρτήτως αιτιολογίας, αν και η συχνότερη είναι ιογενής, ως γαστρεντερίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του επιθηλίου του πεπτικού σωλήνα η οποία χαρακτηρίζεται από τα παραπάνω συμπτώματα και είναι συνηθέστερη στα μικρά παιδιά. Η γαστρεντερίτιδα απαιτεί προσεχτική αντιμετώπιση ειδικά σε παιδιά και ηλικιωμένους και πολύ συχνά χρειάζεται ιατρική φροντίδα. Φυσικά, καθώς αποτελεί μια κατάσταση που αφορά το βασικό σύστημα σίτισης, δηλαδή το πεπτικό, δεν μπορεί παρά να χρειάζεται και κάποια ειδική διατροφική φροντίδα.
Χρειάζεται να αλλάξω τη διατροφή μου στη γαστρεντερίτιδα;
Ανά τα χρόνια, έχουν αναφερθεί ανεκδοτικές συστάσεις, όπως η απόλυτη αποφυγή των τροφών για 2 με 3 ημέρες αλλά και παροχή αποκλειστικά καθαρών υγρών κάτι το οποίο απέχει από την επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση της διατροφής στη γαστρεντερίτιδα.
Πράγματι, η ίδια η κατάσταση της γαστρεντερίτιδας απαιτεί μια «ξεκούραση» του πεπτικού συστήματος. Χρειάζεται δηλαδή να υπάρχει μια περίοδος όπου το σύστημα δεν θα πρέπει να πιεστεί να πέψει τις τροφές αλλά και ταυτόχρονα να μπορεί να αναπληρώσει τα χαμένα υγρά αλλά και συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία. Ας μην ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας υπάρχει και μειωμένη επιθυμία για τροφή, καθώς πολλές φορές ένα από τα βασικά συμπτώματα είναι η ναυτία.
Τι τροφές αποφεύγω στη γαστρεντερίτιδα;
Ο πρώτος στόχος στη γαστρεντερίτιδα είναι η αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών η οποία, ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσησης, μπορεί και να χρειαστεί και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Η διατροφική υποστήριξη στη γαστρεντερίτιδα γίνεται παράλληλα με τη διαδικασία της ενυδάτωσης. Βασικότερο μέσο ενυδάτωσης είναι το νερό και μετά οποιαδήποτε άλλα υγρά όπως ζωμός από φιδέ ή μοσχάρι ή κοτόπουλο. Τα υγρά χρειάζεται να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες και πολύ συχνά.
Οι βασικές τροφές που αποφεύγονται στη γαστρεντερίτιδα είναι τροφές που αυξάνουν την κινητικότητα του πεπτικού σωλήνα και που πιθανά επιδεινώνουν την κατάσταση της φλεγμονής. Συγκεκριμένα, συστήνεται να αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε καφεΐνη/αλκοόλ, πολύ λιπαρά γεύματα και τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά και σάκχαρα (τηγανητά, έτοιμες σάλτσες, κρέμα γάλακτος, σοκολάτα, γλυκά, σφολιάτες) αλλά και όξινες τροφές όπως λεμόνι, ντομάτα, πορτοκάλι. Επίσης, τα γαλακτοκομικά και ειδικά το γάλα, χρειάζεται προσωρινά να διακοπούν, ενώ συχνά λόγω της φλεγμονής του εντερικού επιθηλίου αρκετά άτομα εμφανίζουν μια παροδική δυσανεξία στη λακτόζη η οποία συνήθως βελτιώνεται.
Υπάρχει διατροφή για τη γαστρεντερίτιδα;
Η διατροφή της γαστρεντερίτιδας είναι μια διατροφή αποκατάστασης, όπου αφού ηρεμήσουν τα έντονα συμπτώματα ξεκινάει μια σταδιακή επανένταξη των τροφών. Αυτό σημαίνει ότι η διατροφή σε πρώτη φάση αποτελείται από μαλακές τροφές όπως πατάτα, λευκά ζυμαρικά, ρύζι, καρότο, κολοκύθι, μπανάνα, μήλο, αχλάδι, κιμά, κοτόπουλο, ψάρι, ελαιόλαδο και σταδιακά αυξάνεται η ποικιλία των τροφών. Εφόσον υπάρχει βελτίωση της κατάστασης, ο στόχος της διατροφής είναι να γίνει μετάβαση σε τρόφιμα ολικής άλεσης, γιαούρτι, τυρί, όσπρια αλλά και σημαντική αύξηση της ποικιλίας των λαχανικών και φρούτων μαγειρεμένων και ωμών.
Ένα συχνό λάθος που γίνεται κυρίως από φόβο είναι ο αποκλεισμός των τροφών όπως τα όσπρια, λαχανικά, φρούτα και τα ολικής για μεγάλα χρονικά διαστήματα, πράγμα το οποίο δυστυχώς οδηγεί σε μια φτωχή σε πρεβιοτικά (τροφή της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας) διατροφή η οποία δεν βοηθάει την υγεία του πεπτικού συστήματος αλλά και εν δυνάμει το θέτει ξανά σε κίνδυνο νόσησης από παθογόνα μικρόβια και ιούς.
Βιβλιογραφία
NICE Clinical Guidelines, No. 84. National Collaborating Centre for Women’s and Children’s Health (UK). London: RCOG Press; 2009 Apr.












