Η φαγεσωρική ακμή αποτελεί έναν από τους πιο συνηθισμένους τύπους νεανικής ακμής. Το δέρμα που σαφώς επηρεάζεται από την εν λόγω δερματική νόσο εμφανίζει χαρακτηριστικά ασπρόμαυρα σημεία, καθώς και φλεγμονώδη, ερυθρού χρώματος, φλυκταινίδια. Η διαταραχή αυτή συνήθως εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας και τείνει προοδευτικά να υποχωρήσει προς το τέλος αυτής. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, η φαγεσωρική ακμή μπορεί να εμφανίζει υφέσεις και εξάρσεις και κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.
Ποια είναι τα κλινικά χαρακτηριστικά της ακμής αυτής και ποιες οι αιτίες που την προκαλούν;
Η φαγεσωρική ακμή χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μικρών βλατίδων στο χρώμα του δέρματος που συνήθως εντοπίζονται στη μύτη, στο μέτωπο, στον πώγωνα και σπανίως στη ράχη. Προκαλείται από την έντονη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων που εκκρίνουν μεγάλη ποσότητα σμήγματος -μια λιπαρή ουσία που ενυδατώνει και προστατεύει το δέρμα- το οποίο με την σειρά του συσσωρεύεται στους θύλακες των τριχών, τους εμποδίζει και τους διαστέλλει, δημιουργώντας τους φαγέσωρες που διακρίνονται:
α) σε κλειστούς ή λευκά στίγματα: πρόκειται για συγκέντρωση σμήγματος και κερατίνης στους κλειστούς πόρους της τρίχας και
β) σε ανοιχτούς ή μαύρα στίγματα: αποτελούνται από συσσωρεύσεις σμήγματος, υλικού κερατίνης και νεκρών κυττάρων στα ανοιχτά τριχικά θυλάκια. Όταν η μελανίνη, που βρίσκεται στο σμήγμα, έρχεται σε επαφή με τον αέρα στην κορυφή ενός ανοιχτού φαγέσωρα αυτός οξειδώνεται και αποκτά αυτήν την σκουρόχρωμη εμφάνιση.
Ορισμένα δε βακτήρια όπως το Propionibacterium acnes μπορούν να διεισδύσουν σε όλη αυτήν την προαναφερόμενη διαδικασία, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω φλεγμονή, καθώς και την εμφάνιση ερυθρών βλατίδων. Σε αυτήν την περίπτωση, πρόκειται για μια πιο σοβαρή μορφή ακμής, τη βλατιδώδη. Σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση φαγεσωρικής ακμής, μεταξύ άλλων, είναι: η υψηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών, η ορμονική ανισορροπία, οι δίαιτες πλούσιες σε λίπη και σάκχαρα, η υπερβολική ενυδάτωση του προσώπου με τα μη ενδεδειγμένα για τον τύπο του δέρματος προϊόντα, θεραπείες με peeling, καθώς και ο συχνός τραυματισμός και η μηχανική πίεση των βλατίδων αυτών.
Ποια είναι λοιπόν τα κατάλληλα θεραπευτικά βήματα;
Πρώτα απ’όλα, για την πρόληψη φαγεσωρικής ακμής, σε ασθενείς με τάση εμφάνισής της, είναι απαραίτητο το πλύσιμο του προσώπου να γίνεται μόνο δύο φορές την ημέρα, αλλιώς μπορεί να ερεθιστεί το δέρμα. Είναι επίσης καίριας σημασίας να χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα προϊόντα για το πλύσιμο, την ενυδάτωση και το μακιγιάζ, έτσι μειώνεται σε μεγάλο βαθμό η πιθανότητα απόφραξης των πόρων. Αξίζει να σημειωθεί πως η αφαίρεση του μακιγιάζ είναι σημαντικό να γίνεται με απαλό τρόπο, ειδικά πριν τον ύπνο και τέλος ο ιδρώτας δεν πρέπει να παραμένει στο δέρμα.
Για την αρχόμενη, αλλά και την πιο έντονη φαγεσωρική ακμή το κλειδί για την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι η διακοπή της υπερβολικής παραγωγής σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες. Στοχευμένες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
α) το σαλικυλικό οξύ: το οποίο είναι λιπόφιλο, διεισδύει στους αδένες και εμποδίζει την απόφραξη των πόρων ενώ μειώνει την φλεγμονή σκοτώνοντας τα βακτήρια P.acnes
β) το υπεροξείδιο του βενζολίου: έχει αντιβακτηριδιακή δράση και καθαρίζει τους πόρους
Θα σου αρέσει σίγουρα:
γ) τα τοπικά ρετινοειδή: είναι παράγωγα της βιταμίνης Α (τρετινοΐνη, ανταπαλένη) που βοηθούν στην ανανέωση των κυττάρων του δέρματος
δ) το αζελαϊκό οξύ: έχει σημαντικές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Ο ασθενής εν κατακλείδι θα πρέπει να γνωρίζει πως η φαγεσωρική ακμή συνήθως έχει μακροχρόνια διάρκεια με ανάλογες υφέσεις και εξάρσεις. Είναι απαραίτητη λοιπόν η επίσκεψη στον κλινικό δερματολόγο για την ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση αλλά και η υπομονή του ασθενή κατά τη συστηματική εφαρμογή του πλάνου αντιμετώπισής του θέματος.
Βιβλιογραφία
Δερματολογία – Αφροδισιολογία / Χριστίνα Αντωνίου – Ανδρέας Κατσάμπας
Thibout D., Gollnick H., Bettoli V., Dréno B., Kang S., Leyden J.J., Shalita A.R., Lozada V.T., Berson D., Finlay A., et al. New insights into the management of acne: An update from the global alliance to improve outcomes in acne group. J. Am. Acad. Dermatol
