Οι ξέγνοιαστες καλοκαιρινές στιγμές χρειάζονται ασφάλεια και προστασία κάτω απ’ τον ήλιο. Αν όμως παραλείψουμε ή δεν εφαρμόσουμε σωστά τα ενδεδειγμένα μέτρα ηλιοπροστασίας, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πιθανότητα ηλιακού εγκαύματος. Για σωστή προετοιμασία και αντίδραση σε περίπτωση που καούμε από τον ήλιο, αξίζει να μάθουμε σημαντικές πληροφορίες για το ηλιακό έγκαυμα.
Πώς προκαλείται το έγκαυμα από τον ήλιο;
Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) προκαλεί στο δέρμα εγκαύματα. Και οι δυο τύποι της, UVA και UVB, μπορούν να προκαλέσουν έγκαυμα στο δέρμα, όμως κυρίως ευθύνονται οι υπεριώδεις ακτίνες Β που φτάνουν στην εξωτερική στιβάδα του. Η UVA ακτινοβολία φτάνει στις βαθύτερες στιβάδες του και συνδέεται περισσότερο με τη φωτογήρανση.
Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εγκαύματος από UV ακτίνες
- Ο χρόνος παραμονής στον ήλιο. Η συνεχής παραμονή κάτω από τη UV ακτινοβολία χωρίς διαστήματα σκίασης, αυξάνει τον κίνδυνο εγκαυμάτων.
- Η ένταση της UV ακτινοβολίας, που επηρεάζεται από:
- την ώρα της ημέρας. 11:00-16:00 που ο ήλιος πέφτει «κάθετα» δεν συνιστάται η απευθείας έκθεση στον ήλιο, όσο είναι δυνατόν.
- την πυκνότητα των νεφών. Όσο πιο πυκνά είναι τα σύννεφα, τόσο μεγαλύτερο μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας μπλοκάρεται.
- το υψόμετρο. Σε μεγάλη ύψη, είναι πιο αραιή η ατμόσφαιρα και δυσκολεύεται να απορροφήσει την υπεριώδη ακτινοβολία. Γι’ αυτό και συστήνεται στους ορειβάτες να φορούν αντηλιακό προσώπου πολύ υψηλής προστασίας.
- την εγγύτητα στον ισημερινό. Στις περιοχές που βρίσκονται κοντά του, υπάρχουν υψηλότερα επίπεδα UV ακτινοβολίας.
- Η μείωση του όζοντος, ανάλογα με την περιοχή του πλανήτη. Η μείωση στο στρώμα του, επιτρέπει μεγαλύτερη διείσδυση υπεριώδους ακτινοβολίας στη γη.
- Ο τύπος και το χρώμα του δέρματος. Οι ανοιχτοί φωτότυποι είναι πιο επιρρεπείς από τους σκουρόχρωμους.
- Η επάρκεια της κάλυψης του σώματος και του προσώπου. Ο κατάλληλος ρουχισμός που προστατεύει όσο το δυνατόν πιο πολλά μέρη του σώματος αλλά και η χρήση πλατύγυρου καπέλου και γυαλιών ηλίου, είναι σημαντικές παράμετροι προστασίας από έγκαυμα. Δεν ξεχνάμε όμως ότι χρειάζεται να φοράμε αντηλιακό σώματος και κάτω από τα ρούχα τις μέρες με έντονη ακτινοβολία, γιατί ο ήλιος διαπερνά και τα υφάσματα.
- Η μη χρήση αντηλιακού ή αντηλιακού που δεν καλύπτει τις ανάγκες του δικού μας φωτότυπου. Είναι ακόμα σημαντικό να ανανεώνουμε το αντηλιακό μας τακτικά και πάντα μετά το κολύμπι και την εφίδρωση.
Ποιοι είναι οι τύποι εγκαύματος από τον ήλιο;
Οι επαγγελματίες υγείας* κατατάσσουν τα ηλιακά εγκαύματα ανάλογα με τη σοβαρότητα της βλάβης στο δέρμα. Οι δύο πιο συνηθισμένοι τύποι είναι:
Έγκαυμα πρώτου βαθμού: Είναι το επιφανειακό έγκαυμα. Στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος προκαλείται βλάβη που συνήθως επουλώνεται μόνης της μέσα σε λίγες ημέρες έως μία εβδομάδα. Συμπτώματα στο δέρμα:
- Ερυθρότητα (ιδιαίτερα εμφανής σε ανοιχτόχρωμο δέρμα)
- Αίσθηση ζέστης ή “τραβήγματος”
- Ήπιος πόνος ή ευαισθησία
- Ελαφρύ πρήξιμο
- Απολέπιση (μετά από λίγες ημέρες)
Μπορεί να συνοδεύονται από:
- Κόπωση
- Πυρετός
- Πονοκέφαλο
- Ναυτία
Έγκαυμα δευτέρου βαθμού: Επηρεάζει το μεσαίο στρώμα του δέρματος (χόριο) και μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες και να χρειαστεί παροχή ιατρικής φροντίδας. Το δέρμα εμφανίζει:
- Έντονη ερυθρότητα
- Φουσκάλες
- Εκτεταμένο πρήξιμο
- Υγρή ή γυαλιστερή επιφάνεια δέρματος
- Λευκές περιοχές μέσα στο έγκαυμα
- Έντονο πόνο
Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν σημάδια θερμικής εξάντλησης:
- Ζάλη ή σύγχυση
- Εξάντληση
- Γρήγορη αναπνοή
- Πυρετός
- Πονοκέφαλος
- Μυϊκές κράμπες
- Ναυτία, ρίγη
Το έγκαυμα τρίτου βαθμού είναι πολύ σπάνιο να προκληθεί από τον ήλιο (εκτός αν υπάρχουν ακραία περιβάλλοντα, όπως υψηλό υψόμετρο, έρημος κ.λπ.) και συνήθως είναι αποτέλεσμα χημικών υλικών ή φωτιάς. Προκαλεί σοβαρή βλάβη σε όλα τα στρώματα του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου και του λιπώδους ιστού κάτω από το δέρμα, και μπορεί να καταστρέψει νευρικές απολήξεις. Απαιτεί άμεση ιατρική περίθαλψη.
Τα τρία στάδια του εγκαύματος
Τις περισσότερες φορές, δεν αντιλαμβανόμαστε το ηλιακό έγκαυμα στο δέρμα μας στον χρόνο που συμβαίνει. Κι αυτό γιατί εξελίσσεται σε τρία στάδια:
You'll also enjoy this!
1.Μέσα σε λίγες ώρες μετά την έκθεση ξεκινά μια αίσθηση πόνου στο σημείο.
2.Το δέρμα γίνεται πιο κόκκινο και ερεθισμένο, με τον πόνο να κορυφώνεται περίπου 24 ώρες μετά το έγκαυμα. Στο έγκαυμα δευτέρου βαθμού, μπορεί να εμφανιστούν και φουσκάλες.
3.Την επόμενη εβδομάδα, το δέρμα μπορεί να αρχίσει να ξεφλουδίζει και σταδιακά να επανέρχεται στο φυσιολογικό του χρώμα. Αν το έγκαυμα είναι σοβαρό, αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες.
Τι συνιστάται να κάνουμε για την αντιμετώπιση εγκαύματος από τον ήλιο**;
Κατ’ αρχάς, συμβουλευόμαστε πάντα τον δερματολόγο μας για διάγνωση και αντιμετώπιση.
- Βγαίνουμε από τον ήλιο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και κατά προτίμηση μπαίνουμε σε εσωτερικό χώρο.
- Δροσίζουμε και καταπραΰνουμε το δέρμα μας με ένα δροσερό ντους ή εφαρμόζουμε μια βρεγμένη πετσέτα (αν πρόκειται για μωρό ή μικρό παιδί, προσέχουμε να μην κρυώσει υπερβολικά).
- Χρησιμοποιούμε μία εξειδικευμένη αναπλαστική κρέμα για εγκαύματα που θα επιταχύνει τους μηχανισμούς επούλωσης του δέρματος.
- Πίνουμε άφθονο νερό για να δροσιστούμε και να αποφύγουμε την αφυδάτωση
- Χρησιμοποιούμε με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού μας παυσίπονα για τον πόνο.
- Μέχρι να επουλωθεί πλήρως το δέρμα, δεν το εκθέτουμε απευθείας στον ήλιο, παρά μόνο με κάλυψη.
Τι δεν κάνουμε στο ηλιακό έγκαυμα:
- Δεν σπάμε τις φουσκάλες
- Δεν ξύνουμε και δεν αφαιρούμε το ξεφλουδισμένο δέρμα
- Δεν φοράμε στενά ρούχα πάνω στο καμένο δέρμα
- Δεν τοποθετούμε πάγο ή παγοκύστες στο καμένο από τον ήλιο δέρμα
Ηλιακό έγκαυμα και μακροχρόνιες βλάβες στο δέρμα
Θυμόμαστε πάντα ότι η συσσώρευση ηλιακών εγκαυμάτων στην πορεία της ζωής μας (μετρώντας ήδη από την παιδική ηλικία) μπορεί να συνδεθεί και με πιο σοβαρές παθήσεις του δέρματος. Γι’ αυτό και είναι καίριο να προστατεύουμε το δέρμα μας από την ηλιακή ακτινοβολία 365 μέρες τον χρόνο με το κατάλληλο αντηλιακό προσώπου και σώματος.
Ενημέρωση, πρόληψη και προστασία, είναι οι λέξεις-κλειδιά, για να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες του εγκαύματος, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
*Cleveland Clinic- Sunburn.
**National Health Service UK, Sunburn.
