Αλλεργική ρινίτιδα: Συμπτώματα, αίτια & αντιμετώπιση

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ιδιαίτερα συχνό νόσημα σε παιδιά και σε ενήλικες. Η συχνότητά της έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και σχετίζεται με την επίδραση των παραγόντων του περιβάλλοντος και ιδίως αυτών που σχετίζονται με το σύγχρονο τρόπο ζωής (σκόνη, υγρασία, ρύπανση ατμόσφαιρας) και την έχει καταστήσει μία από τις 10 πιο συχνές αιτίες για να επισκεφθεί ένας ασθενής τον γιατρό.

Συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας

Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα: αυτοί που στάζει η μύτη τους (ρινόρροια) και πταρνίζονται συχνά και εκείνοι που μπουκώνει η μύτη τους. Πιθανά συμπτώματα που συνοδεύουν τα παραπάνω είναι η φαγούρα στο λαιμό, η ξηρότητα του φάρυγγα, η επιπεφυκίτιδα, η δακρύρροια, η φαγούρα στα μάτια, οι διαταραχές της γεύσης και της όσφρησης (κυρίως ανοσμία), και αρκετές φορές οι ασθματικές κρίσεις. Μία ρινίτιδα χαρακτηρίζεται αλλεργική όταν τα συμπτώματά της διαρκούν περισσότερο από μία ώρα την ημέρα και για πολλές ημέρες.

Κατηγορίες και αίτια της αλλεργικής ρινίτιδας

Η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε εποχική, με συμπτώματα μόνο κατά τη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου, και σε ολοετή, με συμπτώματα που παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις κατά τη διάρκεια όλου του έτους.

Στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα συνήθως κυριαρχούν τα πολλά φταρνίσματα, η υδαρής καταρροή και ο κνησμός  της μύτης. Αντιθέτως, στην ολοετή αλλεργική ρινίτιδα, η ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) είναι το κυρίαρχο ενόχλημα των ασθενών. Τα οφθαλμικά συμπτώματα είναι συνηθέστερα συμπτώματα της εποχικής και όχι τόσο της ολοετούς αλλεργικής ρινίτιδας.

Η εποχική αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται συνήθως σε αλλεργιογόνα γύρεων (κυρίως την άνοιξη, από Μάρτιο μέχρι Ιούνιο) και λιγότερο σε σπόρους μυκήτων και σε ακάρεα οικιακής σκόνης (το καλοκαίρι και το φθινόπωρο). Στη χώρα μας, τα περισσότερα αλλεργιογόνα γύρεων προέρχονται από την ελιά, το φυτό περδικάκι, τη μαργαρίτα, και τα αγρωστώδη.

H ολοετής αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται συνήθως στα ακάρεα οικιακής σκόνης, τα αλλεργιογόνα των κατοικίδιων ζώων, και λιγότερο σε σπόρους μυκήτων. Οι ασθενείς με  ολοετή αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν περισσότερο συχνά και δευτεροπαθή ενοχλήματα όπως στοματική αναπνοή, παρατεταμένο ροχαλητό, υπνική άπνοια, ιγμορίτιδες, ωτίτιδες, φαρυγγίτιδες και λαρυγγίτιδες.

Αντιμετώπιση αλλεργικής ρινίτιδας

Η ιατρική ειδικότητα στην οποία αρχικά πρέπει να απευθύνεται ένας πάσχων από αλλεργική ρινίτιδα είναι ο Ωτορινολαρυγγολόγος.

Κατά την ΩΡΛ εξέταση λαμβάνεται το ιστορικό του ασθενούς και διενεργείται εξέταση του εσωτερικού της μύτης του ασθενούς για την ανεύρεση τυχόν ανατομικών ανωμαλιών που μπορεί να συνυπάρχουν και να επιδεινώνουν την κατάσταση όπως  η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, η υπερτροφία των ρινικών κογχών, η ύπαρξη πολυπόδων, κ.α

Κατόπιν, ανάλογα με τα ευρήματα, μπορεί να προταθεί η διενέργεια ορισμένων ειδικών εργαστηριακών εξετάσεων (εξετάσεις αίματος, δερματικά test, κ.α) ή και αξονικών τομογραφιών.

Στην αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας σημαντικό ρόλο παίζει κατ’ αρχήν η αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων με καλό καθημερινό αερισμό του οικιακού περιβάλλοντος, η απομάκρυνση των οικόσιτων ζώων αν υπάρχει αλλεργία σε αυτά, ενώ σε περιπτώσεις εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας συστήνεται η μετακίνηση του ατόμου με κλειστά τα παράθυρα του αυτοκινήτου, η τοποθέτηση σιτών στα παράθυρα του σπιτιού, και το λούσιμο των μαλλιών τόσο του ασθενούς όσο και του/της συντρόφου του πριν τον ύπνο.

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία φαρμάκων (αντιϊσταμινικά, κορτικοστεροειδή, φυτικοί παράγοντες κ.α) τόσο από το στόμα όσο και σε μορφή σπρέυ, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας που μπορεί να προταθούν από τον θεράποντα ιατρό. Προφυλακτικά μπορούν επίσης να δοθούν ρινικά σπρέυ με φυσικούς – μη φαρμακευτικούς παράγοντες για τακτική χρήση από τον ασθενή για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Η ανοσοθεραπεία για την απευαισθητοποίηση από ορισμένα αλλεργιογόνα χρησιμοποιείται επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις με καλά αποτελέσματα.

• Η αποκατάσταση της ρινικής αναπνοής και η βελτίωση του αερισμού και της παροχέτευσης των παραρρίνιων κόλπων γίνεται χειρουργικά και μπορεί να συσταθεί από τον ιατρό κατά περίπτωση.
• Η ύπαρξη ευμεγέθων ρινικών πολυπόδων που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή ή αποφράσσουν τη μύτη, απαιτεί την αφαίρεσή τους.
• Η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών συνεπάγεται με επιδείνωση της ρινικής απόφραξης και απαιτεί τη σμίκρυνσή τους με διάφορες μεθόδους (ραδιοσυχνότητες, υπέρηχοι, ακτίνες Laser, κ.α)
• Η ύπαρξη ενός στραβού (σκολιωτικού) διαφράγματος, ασυμμετρίας ρωθώνων, ή εξωτερικών ανωμαλιών της μύτης είναι παράγοντες οι οποίοι επιδεινώνουν τη ρινική αναπνοή και πρέπει να διορθώνονται για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας της ρινός.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως επειδή η αλλεργική ρινίτιδα επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και εμφανίζει αυξανόμενη συχνότητα τα τελευταία χρόνια, είναι καίριας σημασίας η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπισή της.